فتق بیضه

فتق بیضه چیست؟

هنگامی که مایع در کیسه ای در کیسه بیضه (در مجرای کشاله ران) جمع میشود، به آن هیدروسل (Hydrocele) گفته میشود. حدود یک نفر از هر ده نوزاد پسر زمانی که به دنیا می آید دچار هیدروسل است. هیدروسل در اثر ورم یا جراحت کیسه بیضه نیز ممکن است ایجاد شود.

شکل- تصویر سمت چپ وضعیت سالم و تصویر سمت راست هیدروسل را نشان میدهد. همان طور که میبینید کیسه بیضه با مایع پر شده و باد کرده است.

فتق کشاله ران (inguinal hernia ) که به فتق بیضه نیز شناخته میشود زمانی اتفاق می افتد که بخش کوچکی از روده به داخل کیسه بیضه می افتد. روده ممکن است یک برامدگی در کیسه بیضه به وجود بیاورد. دو نوع فتق بیضه وجود دارد:

• فتق بیضه غیر مستقیم: این وضعیت در یک نفر از هر کودک پسر دیده میشود و در نوزادان زودرس شایعتر است.
• فتق بیضه مستقیم: این وضعیت در مردان مسن تر بیشتر شیوع دارد.

هیدروسل برای فرد میتوانند مشکل ساز شوند. زنان دچار هیدروسل نمیشوند اما ممکن است دچار فتق شوند. مردان ده برابر زنان دچار فتق میشوند.

علائم و نشانه های فتق بیضه

هیدروسل اغلب علائمی ایجاد نمیکند. اگر چه ممکن است ورم کردن کیسه بیضه والدین را نگران کند اما به کودک آسیبی نمیرساند و اغلب ظرف یک سال برطرف میشود. در مردان مسن تر هیدروسل در اکثر موارد بدون درد است اما ممکن است به دلیل افزایش اندازه کیسه بیضه، درد نیز ایجاد کند.

علائم بیماری

در حدود یک چهارم موارد، فتق درد ایجاد میکند. اگر برامدگی در جایی تشکیل شود که کشاله ران و ران به هم میرسند، اغلب فتق احساس میشود. اگر روده بیرون زده وارد کیسه بیضه شود، درد و یا ورم ایجاد میکند.

چه عواملی منجر به فتق بیضه میشوند؟

در دوران جنینی بیضه ها نزدیک به کلیه ها در شکم تشکیل میشوند. در پایان بارداری بیضه ها به جای اصلی خود در کیسه بیضه حرکت میکنند.

پرده عضلانی احاطه کننده احشاء، رو به کیسه بیضه باز میشود (حلقه کشاله ران) تا بیضه بتواند از شکم پایین آمده و داخل کیسه بیضه قرار بگیرد. این دریچه یک کیسه یا مجرا را تشکیل میدهد.

اگر حلقه کشاله ران باز بماند یا بعدا باز شود، مقدار کمی مایعات از طریق آن از داخل شکم به کیسه بیضه میریزد. این باعث به وجود آمدن هیدروسل میشود. در بیشتر پسرها این مجرا بسته میشود.

هیدروسل پس از جراحت یا در اثر تورم کیسه بیضه نیز ممکن است رخ دهد. در این صورت معمولا ظرف چند ماه بهبود می یابد اما اگر چنین نشد، باید به پزشک مراجعه شود.

فتق بیضه یا کشاله ران زمانی اتفاق می افتد که پرده عضلانی احاطه کننده احشاء شکم پیش از تولد کودک بسته نمیشود. این باعث میشود یک منطقه ضعیف در کشاله ران ایجاد شود.

در نتیجه با وارد آمدن فشار به شکم، روده از این بخش از دیواره شکم بیرون زده و برامده میشود. برامدگی ممکن است احساس درد یا سوزش به وجود بیاورد. فتق ممکن است اندکی پس از تولد یا مدتها بعد ایجاد شود.

شکل- بخشی از روده از ضعف موجود در دیواره شکم بیرون زده است و فتق بیضه ایجاد کرده است.

 فتق در مردان مسن شایع است و در اثر وارد آمدن فشارهایی مانند زور زدن برای اجابت مزاج، برداشتن اجسام سنگین، سرفه های شدید، عطسه یا چاقی اتفاق می افتد. این فشارها بخشی از روده را از نقطه ضعیف دیواره شکم یا کشاله ران، بیرون میراند.

آیا فتق ارثی است؟

هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد فتق ارثی است حتی اگر تعدادی از اعضای خانواده دچار فتق باشند.

درمان فتق بیضه چیست؟

اگر برامدگی کیسه بیضه از هیدروسل باشد و اگر علائمی ایجاد کرده، بزرگ شده یا در طول روز تغییر در اندازه آن دیده میشود باید جراحی شود. برشی در کیسه بیضه ایجاد میشود و مواد و بافتهای اضافی برداشته میشوند.

اگر مشکل فتق بیضه باشد، برشی در بالای ناحیه کشاله ران ایجاد میشود تا فتق ترمیم شود. گاهی اوقات هیدروسل به فتق مرتبط است که در این صورت هر دو وضعیت همزمان درمان میشوند.

دکتر علیرضا سینا

متخصص جراحی کلیه،مجاری ادراری و تناسلی (اورولوژی)
فلوشیپ فوق تخصصی ارولوژی کودکان و اختلالات ادراری مادرزادی

برای تعین نوبت آنلاین کلیک کنید